بررسی فرصت های تجارت ایران با اروپا

امروزه با توسعه تجارت الکترونیک، فرصت دسترسی ایران به بازار بزرگ اروپا و گسترش آن در تمام حوزه ها می تواند تا حدود زیادی به اقتصاد مبتنی بر تک محصول نفت کمک کند. این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که بر اساس آمار، اروپا دومین بازار هدف صادرات ایران طی سالیان گذشته محسوب می شود. علاوه بر این، حضور و موقعیت ایران در خاورمیانه و دسترسی ایران به منابع نفتی، استفاده از جمعیت جوان و تحصیل کرده ایران و نیز بازار بسیار قابل توجه حوزه خلیج فارس، فرصت ها و جذابیت های تجاری بی نظیری برای شرکت های اروپایی فراهم می کند. همچنین، در زمینه همکاری‌ های بخش کشاورزی با اتحادیه اروپا، ظرفیت‌ های خوبی می تواند ایجاد شود؛ کما اینکه این بخش از تولید کشور تا به حال، پیشرفت‌ های بسیار بالایی داشته است که می توان از آن به عنوان یک پل ارتباطی بین کشورهای جهان به ویژه منطقه خلیج فارس استفاده کرد. در ادامه به بررسی بررسی آمار تجارت ایران و اروپا می پردازیم.
 
فرصت های تجارت ایران با اروپا

بررسی آمار تجارت ایران و اروپا

بررسی آمار تجارت ایران و اروپا در دهه 2011-2020 نشان می دهد تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا به استثنای سال ‌های 2011 و 2018 منفی بوده است. به گزارش معاونت بررسی‌ های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، بیشترین تجارت ایران با این اتحادیه در سال 2011 رقم خورده است. همچنین کمترین میزان تجارت نیز مربوط به سال 2020 است. علاوه بر این، بیشترین صادرات ایران به اتحادیه اروپا در این دهه مربوط به سال 2011 و کمترین آن مربوط به سال 2019 بوده است. کمترین میزان واردات ایران از این اتحادیه هم در سال 2020 رقم خورده و بیشترین آن مربوط به سال 2017 است.
در ابتدای این دهه یعنی در سال 2011، تجارت ایران با این اتحادیه، بالغ بر 27 میلیارد یورو بوده که حدود 17 میلیارد یوروی آن صادرات ایران به اتحادیه اروپا و بیش از 10 میلیارد یورو نیز واردات این اتحادیه از ایران بوده است. با این وجود یک سال پس از 2012، صادرات و واردات ایران با کاهش همراه شد؛ البته افت صادرات در مقایسه با واردات بیشتر بوده است. این روند کاهشی تا سال 2013 و 2014 ادامه یافت و افت بیشتر صادرات در مقابل واردات باعث شد تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا از مثبت 6.6 میلیارد یورو در سال 2011 به منفی 5.2 میلیارد یورو در سال 2014 (بیشترین کسری تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا طی 10 سال اخیر) برسد.
 
روند صادرات ایران به اتحادیه اروپا به تفکیک گروه‌ های کالایی نشان می ‌دهد که دلیل اصلی کاهش صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال‌ های 2013 تا 2015 و 2019 تا 2020 کاهش شدید صادرات ایران در گروه کالایی «سوخت ‌های معدنی و روان‌ کننده‌ ها» بوده که آن هم ناشی از محدودیت‌ های بیشتر بر فروش نفت ایران بوده است. در سال 2011 صادرات ایران در این گروه کالایی به اتحادیه اروپا حدود 15.6 میلیارد یورو بوده که در سال 2020 به کمتر از 96 میلیون یورو رسیده است. از افت حدود 96 درصدی صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال 2020 نسبت به 2011، حدود 92 واحد درصد آن ناشی از افت صادرات ایران در این گروه کالایی بوده است.
طی دهه اخیر، با تشدید تحریم‌ ها و کاهش مراودات تجاری ایران با اتحادیه اروپا، ایران بسیاری از مقاصد صادراتی خود در اتحادیه اروپا را از دست داده است. در سال 2011، ایتالیا، اسپانیا و یونان سه مقصد اصلی ایران در اتحادیه اروپا بودند که جمعا حدود 12 میلیارد یورو از صادرات ایران در آن سال را به خود اختصاص دادند. در سال 2012 صادرات ایران به این اتحادیه با کاهش نسبتا بالایی همراه شد، با این حال ایتالیا همچنان اولین مقصد صادراتی ایران بود؛ اما جایگاه اسپانیا و یونان با هم تعویض شد. در سال 2013 به ‌دلیل شدت یافتن تحریم‌ ها علیه ایران بسیاری از بازارهای صادراتی ایران در اتحادیه اروپا کوچک‌ تر شد. در این سال، آلمان که در سال‌ های 2011 و 2012 در میان سه مقصد عمده صادراتی ایران در اتحادیه اروپا قرار نگرفته بود، جایگاه نخست را به خود اختصاص داد.
با توجه به آمارهای مرکز تجارت بین المللی، بعد از بحران مالی سال 2008، ارزش صادرات اتحادیه اروپا به ایران با حدود 13 درصد کاهش به 14.4 میلیارد دلار در سال 2009 رسید. دو سال پس از آن نیز نوسانات زیادی را تجربه نکرد، اما در سال 2012 با کاهش 35 درصدی به 9.4 درصد رسید. چنانچه آمارهای بین المللی نشان می دهد کمترین میزان واردات ایران از اتحادیه اروپا طی سال های2007 تا 2014 مربوط به سال 2013 و به میزان 7.2 میلیارد دلار است. این کاهش تا جایی ادامه داشت که پس از دو سال متوالی رشد منفی واردات ایران از اتحادیه اروپا، سرانجام در سال 2014 با رشد 17 درصدی به 8.4 میلیارد دلار در سال رسید. همزمان با کاهش ارزش واردات ایران از اتحادیه اروپا از سال 2010 به بعد، سهم بازار ایران از کل صادرات کالایی کشورهای این منطقه کاهش یافت. چنانچه آمارهای جهانی نشان می دهد در سال 2010 حدود 23 درصد از بازار صادراتی کشورهای اتحادیه اروپا متعلق به ایران بوده، اما این سهم به دنبال کاهش مبادلات تجاری ایران و اروپا در سال های 2013 و 2014 به ترتیب به 1.7 و 2.6 درصد رسیده است.
 

حجم صادرات در تجارت ایران و اروپا

میزان و حجم صادرات هر کشور، یکی از مهمترین منابع درآمد ارزی محسوب می شود. این بخش از تجارت هر کشور چه در زمانی که منبع درآمد ارزی، تک محصولی باشد و چه در زمانی که محصولات صادراتی، متنوع باشد، ستون فقرات اقتصاد کشور محسوب می شود. از طرفی امروزه صادرات در میان کشورها به فرآیند پیچیده ای تبدیل شده است که نیازمند اتخاذ سیاست های بلندمدت و صحیحی است که بتواند بازار خارجی را به صورت مداوم در دست داشته باشد. از این رو باید برای صادرات برنامه ریزی کرد و یک آینده نگری کافی در این خصوص داشت. بر کسی پوشیده نیست که رابطه میان صادرات و رشد اقتصادی به عنوان یکی از موضوعات مهم توسعه کشور قلمداد می شود. در این رابطه بیشتر تجزیه و تحلیل ها بر اساس این فرضیه که فعالیت صادراتی منجر به رشد اقتصادی می شود، بنا شده اند. به عبارتی دیگر، توسعه صادرات، منجر به رشد اقتصادی می شود. بر این اساس لازم است با مطالعه و بررسی آمار تجارت ایران و اروپا ، بخش صادرات رصد شده و پتانسیل های بازار کالاهای صادراتی ایران در اروپا مورد توجه واقع شود و برای بهبود روند تولید و صادرات مطابق با استانداردهای جهانی عمل کرد. اقلام عمده صادراتی ایران به اتحادیه اروپا با استناد به گزارش های مرکز تجارت بین المللی به صورت زیر است که از این میان می توان روی بخش اقلام صادراتی غیر نفتی به خصوص بخش تولید صادراتی پسته ایران سرمایه گذاری کرد:
 
یک واردکننده کالا قبل از اقدام برای صادرات یا واردات نیاز به تطبیق محصول خود با نیازهای بازارهای واردات دارد. ناگفته نماند مقررات یک دولت‌ هم ممکن است بر اساس شرایط کشور و یا ترجیحات مشتری در هر کالایی که شما قصد ورود به آن را دارید، متفاوت باشد. بنابراین یک واردات موفق، مستلزم دانش محصول و آگاهی از ویژگی ‌های منحصر به فرد هر بازار هدف دارد. به عنوان مثال، با توجه به اهمیت و کاربرد محصولات صنایع ماشین‌آلات، تجهیزات، ابزار و محصولات فلزی در پروژه‌ های بزرگ صنعتی و بخش ‌های مختلف اقتصاد، به‌ عنوان کالای سرمایه ‌ای، ضروری است تا این بخش از صنعت در مرکز توجه سیاست‌ گذاران اقتصادی قرار گیرد.
در ادامه به مهم ترین اقلام عمده صادراتی اتحادیه اروپا به ایران با استناد بر گزارش های مرکز تجارت بین المللی اشاره می کنیم:
 

حمل و نقل بین المللی SPD در خدمت فرصت تجارت با اروپا

واقع شدن ایران در یک چهارراه تجاری و برخورداری از شرایط سیاسی و جغرافیایی خاص منطقه ای، می تواند در جهت گسترش و افزایش فرصت های تجاری پیش رو استفاده کند. به طور مثال، ایران و روسیه دارای منابع مهم انرژی هستند و در این زمینه، رقیب یکدیگر محسوب می شوند. از آنجا که اروپا به منابع گاز روسیه وابسته است و برای اروپا هم بهتر است که فقط به منابع انرژی واحدی تکیه داشته باشد، ایران می تواند با بهبود روند لجستیک به ویژه ترانزیت ریلی و برقی، فرصت های تجاری ویژه ای با اروپا بسازد و ازطریق سرمایه گذاری روی زیرساخت های حمل و نقل بین المللی و تقویت آن در جهت توسعه روابط تجاری خود با اروپا قدم بردارد. البته ایجاد فرصت تجارت با اروپا نیازمند مطالعات بیشتری است که اتاق های فکر و مسئولان امر باید در این باره تصمیم گیری کنند. حمل و نقل بین المللی SPD به عنوان عضوی از صنعت حمل و نقل و لجستیک کشور می تواند به اندازه سهم خود در پیشبرد اهداف تجاری و اقتصادی، با انجام خدمات گمرکی و ترخیص کالا در سریع ترین زمان ممکن فعالان حوزه صادرات و واردات از کشورهای مختلف را یاری کند. البته شایان ذکر است در این میان توانسته سهم زیادی از واردات از کشورهای غیر اروپایی مانند واردات از چین را نیز از آن خود کند.
 
شرکت اسپیدی

 

شبکه مطمئن

دسترسی به شبکه ای مطمئن حمل و نقل به سراسر دنیا

شفافیت

دسترسی کامل شما به تمام نرخ نامه های مصوب و اطلاع از تمامی هزینه های ارسال

بهره وری بالا

فرآیندهای خسته کننده اداری را به ما واگذار می کنید

ردیابی

مسیرهای محموله خود را می توانید رصد و پیگیری کنید.